Tips, voor en nadelen van spaarlampen

0
1172
blog placeholder

Spaarlampen worden tegenwoordig link gepromoot omdat ze energiekosten besparen en beter voor het milieu zijn. De spaarlampen-lobby voert aan dat spaarlampen meer licht opleveren voor minder energie en langer meegaan, en wil daarom de ouderwetse gloeilamp zelfs het liefst verboden zien. Maar er zitten wel degelijk een aantal nadelen aan de spaarlamp, ook al lijken ze tegenwoordig wat betreft afmeting en kleur betreft steeds meer op gloeilampen. Ongeacht hun uiterlijke verschijning, het zijn en blijven kleine TL-buisjes, met de nadelen van dien.

De voordelen van spaarlampen

De spaarlamp is net als de TL-balk een fluorescentie-lamp. Hierbij gaat de electriciteit door een buisje dat is gevuld met kwikgas. Als een elektron tegen een kwik-atoom botst, stoot het vaak een ander elektron uit zijn baan. Bij het weer terugschieten in zijn oorspronkelijke positie, komt er energie vrij in de vorm van ultraviolette straling. Deze straling kun je niet zien, maar aan de binnenkant van het glas van de spaarlamp zit een laagje fluoriserende poeder dat de UV-straling omzet in voor ons zichtbaar, wit licht. De spaarlamp kwam aan het eind van de jaren tachtig van de vorige eeuw op de markt. Deze eerste generatie was verhoudingsgewijs duur en bespaarde eigenlijk nog maar nauwelijks. Daarbij waren ze groot en gaven ze ongezellig koud licht, maar dit is in de loop der jaren wel veranderd. De spaarlampen van tegenwoordig zijn goedkoper te produceren, hebben een wat zachter licht, passen in gewone armaturen en ze besparen energie. Het vermogen dat je in een bepaalde lichtbron voor de gloeilamp hebt gekozen, kun je door vier delen. Wil je een gloeilamp van 60 watt vervangen, dan kun je die vervangen door een spaarlamp van 15 watt en een sfeerlichtje van 25 watt vervang je door een spaarlamp van 6 watt. Fabrikanten raden soms het delen door vijf aan, maar veel mensen ervaren dit als net iets te zwak, waardoor delen door vier een beter resultaat geeft. Een spaarlamp lijkt in eerste instantie duurder dan een ouderwetse gloeilamp, rond de € 7,00 tegen ongeveer € 1,00. Toch bespaar je met een spaarlamp doordat je minder energie verbruikt. Allereerst bespaar je op de energiekosten, omdat je per lamp een minder sterk wattage nodig hebt. Daarnaast gaat een spaarlamp langer mee dan het oude vertrouwde peertje, waardoor ook de kosten per brand-uur nagenoeg gelijk zijn.

Als je in je huis alle gloeilampen die dagelijks meer dan drie kwartier branden vervangt door spaarlampen, dan wordt je energieverbruik voor de verlichting gehalveerd. Voor de lampen die korter dan drie kwartier per dag branden, duurt het langer voor je de aanschafprijs hebt terugverdiend. Voor lampen die je vaker dan tien keer aan- en uitschakelt, heb je een speciaal type spaarlamp nodig dat hiervoor geschikt is.

De nadelen van spaarlampen

Allereerst wordt het licht van een spaarlamp wordt niet door iedereen als prettig ervaren. Ondanks de verbeteringen van de afgelopen jaren, blijft het een erg kunstmatig soort licht omdat de fluoriserende laag van de spaarlamp slechts een klein kleurenspectrum opwekt.

Omdat veel in- en uitschakelen de levensduur verkort, zijn spaarlampen niet geschikt voor bijvoorbeeld toilet en kelder-verlichting.

Spaarlampen bevatten kwikgas, een zwaar metaal, dat behoorlijk schadelijk is voor het milieu en de gezondheid. Voorzichtig omgaan met kapotte spaarlampen is daarom erg belangrijk. Ondertussen zijn fabrikanten bezig met het ontwikkelen van spaarlampen op basis van xenon. Xenon is een edelgas dat iets minder goed geleidt dan kwikdamp, waardoor meer energie nodig is. Toch is het de overweging waard, want xenon is veel minder schadelijk dan kwik.

Tot slot worden sommige mensen ziek van spaarlampen. Een spaarlamp creëert, net als een TL-balk en veel huishoudelijke apparaten, een electro-magnetisch veld. Mensen die daar gevoelig voor zijn kunnen hier behoorlijk last van hebben. Zij kunnen het als onprettig ervaren, irritant, er hoofdpijn van krijgen of er zelfs beroerd, misselijk en duizelig van worden. Deze mensen zijn aangewezen op gloeilampen, die nauwelijks magnetische en elektrische velden genereren.

Andere tips

Wat de aankoopkosten betreft, ook bij spaarlampen geldt “goedkoop is duurkoop”. Duurdere spaarlampen gaan vaak vijftienduizend branduren mee, tegenover de goedkopere met een levensduur van drieduizend uur. Behalve dat ze langer meegaan, behouden de duurdere spaarlampen hun lichtkwaliteit ook langer. Als je nieuwe armaturen nodig hebt, kijk dan of ze geschikt zijn voor spaarlampen. Dit wordt altijd op de verpakking vermeldt.

Omdat spaarlampen de zeer giftige stof kwik bevatten, moet je er heel voorzichtig omgaan als er een in huis kapot gaat. Lucht in ieder geval de kamer om kwikgas te laten ontsnappen, ook al is het een heel kleine hoeveelheid. Veeg de resten van de kapotte spaarlamp op met een stuk papier en gebruik geen stofdoekje of stofzuiger. Stop het papier de kapotte spaarlamp in een plastic zak en lever het geheel in bij het klein chemisch afval. Ook een spaarlamp die nog heel is, hoort niet in het gewone huisvuil maar moet gescheiden worden ingeleverd als chemisch afval. Als je een nieuwe lamp koopt, kun je je gebruikte spaarlampen en TL-balken ook kwijt bij de winkelier, aangezien er voor deze lampen ook een verwijderings-bijdrage wordt gerekend.

Gebruik voor een aantal specifieke toepassingen speciale, daarvoor geschikte spaarlampen. Dimmers, die vaak gebruikt worden om het licht naar behoefte te doseren, zijn niet bruikbaar bij spaarlampen. Spaarlampen gaan namelijk knipperen zodra de spanning te laag wordt, waardoor de levensduur van de lamp sneller afneemt. Er bestaan wel spaarlampen met meerdere, meestal twee of vier, lichtstanden. Hier zit de schakeling ingebouwd in de voet van de lamp, waarmee je de lichtsterkte kunt regelen. Ook een bewegings- of lichtsensoren zijn in combinatie met een gewone spaarlamp af te raden. Er zijn echter uitvoeringen in de handel die er wel geschikt voor zijn.

Al met al is het verstandig om per lichtpunt af te wegen of je er een spaarlamp dan wel een gloeilamp indraait. Er vanuit gaande dat je niet gevoelig bent voor electro-magnetische straling, want dan zul je niet snel geneigd zijn om tot spaarlampen over te gaan.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here