Tijdens sapvasten, of een sapkuur, stop je met eten en drink je alleen nog fruit- en groentensap.
Een sapkuur dient om je organen en spijsverteringskanaal te reinigen. Tijdens het sapvasten krijgt het verterings-systeem en een deel van de lichamelijke functies min of meer rust. Daarnaast wordt het lichaam in staat gesteld om opgeslagen afvalstoffen te elimineren en eruit te werken. Behalve het lichamelijke effect is een sapkuur ook een moment van bezinning. Het is daarom belangrijk dat je tijdens de sapkuur voldoende rust neemt, vroeg naar bed gaat en geen sociale activiteiten plant.
Er zijn veel verschillende manieren om te vasten, bijvoorbeeld watervasten en theevasten. Voor de gezondheid is het sapvasten, zoals aan het eind van de negentiende eeuw ontwikkeld door de Zwitserse arts Bircher Benner, het meest heilzaam. Fruit- en groentensappen staan bol van de vitaminen en mineralen, waardoor je niet al na twee dagen allerlei tekorten oploopt. De plantaardige koolhydraten zijn licht verteerbaar, waardoor het vet in het lichaam veel geleidelijker wordt afgebroken dan wanneer je helemaal geen koolhydraten binnenkrijgt. Alleen sap drinken klinkt simpel, maar toch zijn er een aantal dingen waar je op moet letten. Allereerst moet je, zeker voor een sapkuur van een week, goed gezond zijn. Heb je lichamelijke klachten, dan kan een sapkuur zeker heilzaam werken, maar dan is het wel verstandig om deze te doen onder begeleiding van een arts, liefst een natuurarts. Hetzelfde geldt in geval van zwangerschap en borstvoeding, Diabetes, hart- vaatziekten, aandoeningen van de longen, de lever of de nieren, kanker, chronische vermoeidheidsklachten, schildklier-aandoeningen en psychiatrische ziekten.
De duur van een sapkuur
Een klassieke sapkuur duurt een week, maar als je je er goed bij voelt kun je doorgaan tot een dag of tien. Langer is niet aan te raden, want op de lange duur loop je wel een tekort op aan bepaalde voedingsstoffen. En doe zo’n lange sapkuur ook niet te vaak, ideaal is een keer in het voorjaar en in het najaar misschien nog een kortere kuur, maar maximaal twee keer per jaar. In plaats van een lange sapkuur kun je ook af en toe een sapdag doen, of geregeld een korte kuur van een dag of drie, vier. Het voordeel daarvan is dat je geen last krijgt van de zogenaamde “vastencrisis”, het beroerd gevoel na een paar dagen vasten. Deze wordt veroorzaakt door het loskomen van de gifstoffen, die weer terug in het bloed komen alvorens uitgescheiden te worden. Natuurlijk heeft dit een groot reinigend effect, maar het kan ook lastig zijn, zeker als je al gezondheidsproblemen hebt. De kortere sapkuren hebben misschien geen maximaal reinigend effect, maar iedere dag rust voor het spijsvertering-stelsel is er een, waardoor ook de kortere kuren hun nut hebben.
Geschikte sappen
Ondanks dat je tijdens het sapvasten geen vast voedsel eet, zul je merken dat je fysiek geen honger hebt. De eerste dagen zul je wel “trek” hebben, een mentaal hongergevoel dat vanzelf over gaat als je het negeert. Het grote schoonmaak-effect van een sapkuur zorgt ervoor dat een groot deel van de afvalstoffen die zich in de loop der tijd ophopen in je organen, eruit gewerkt worden. Een groot deel ervan wordt afgescheiden met de ontlasting en de urine. Om de darmen extra schoon te spoelen worden wel klysma’s gebruikt, maar dagelijks een glas bitterwater, een oplossing van bitterzout, maakt evengoed schoon van binnen.
Omdat je verder niets eet, moeten de sappen die je gebruikt hoogwaardig van kwaliteit zijn. Je kunt zelf vers sap maken met een keukenmachine, maar let er dan op dat je biologisch geteelde fruit en groentensap gebruikt, en liefst nog biologisch-dynamisch. Je kunt sap van alle vruchten gebruiken voor je sapkuur maar neem niet te veel citrusfruit als je een gevoelige lever hebt. Geschikt groentensap is het sap van worteltjes, andijvie, spinazie, zuurkool en witte kool, bieten en knolselderij, aardappels en sla. Tomaten, brandnetel en paardebloem kunnen hieraan worden toegevoegd. Je kunt ook kant- en klare sappen gebruiken, er is heerlijk fruitsap en gemixte groentensap te koop in Natuurwinkels en reformhuizen. Aan biologische fruit- en groentensappen wordt alleen ascorbinezuur (vitamine C) als conserveermiddel toegevoegd en er zit geen geraffineerde suiker in.
Een sapkuur is geen straf, dus je mag jezelf de allerbeste kwaliteit gunnen. Sap is geconcentreerd, dus je krijgt tijdens een sapkuur van maximaal tien dagen met een liter fruitsap en een liter groentensap per dag voldoende vitaminen en mineralen binnen. Je moet het sap langzaam drinken met kleine slokjes, lang in je mond houden en het liefst zelfs kauwen. Naast het sap kun je ook mineraalwater en kruidenthee drinken, want het is belangrijk dat je voldoende vocht binnen krijgt, zodat het allemaal goed doorspoelt. Het spreekt eigenlijk voor zichzelf, want een sapkuur doe je om je lichaam te reinigen, maar tijdens de kuur is roken, koffie, zwarte, groene en witte thee, en alcohol niet aan de orde.
Sapkuur en afvallen
Hoewel je tijdens de sapkuur gewoonlijk een paar kilo zult afvallen, is deze methode absoluut niet geschikt om te lijnen. Na afloop ga je immers weer gewoon eten en dan zul je gauw weer op je normale gewicht komen. Voor mensen met overgewicht kan een sapkuur wel worden gebruikt als radicale breuk met verkeerde eetgewoonten, en na de sapkuur kun je dan overschakelen op een gezondere manier van leven en eten. Een sapkuur wordt wel eens aangeraden als crash-dieet voor een feestje, maar daar is het sapvasten totaal ongeschikt voor. Je moet de sapkuur niet alleen goed voorbereiden met een paar dagen licht verteerbaar voedsel, maar ook langzaam afbouwen en niet direct erna zwaar gaan tafelen.
