In een relatie kun je soms de neiging hebben – misschien onbewust – over de grenzen van je partner heen te gaan. Vooral als je al lang met iemand samen bent dan kun je gaan denken dat je de ander door en door kent, terwijl je de ander nooit echt kunt kennen. Je kent niet de echte ander, je hebt alleen een beeld van de ander gecreërd in je eigen hoofd. Een beeld dat zich vormt op basis van jouw persoonlijke achtergrond, een beeld dat gekleurd is vanuit het perspectief van waaruit jij naar de ander kijkt. Van een afstand naar een ander kijken is iets anders dan wanneer je zelf de ander zou kunnen zijn en de gedachten denken en de gevoelens voelen van de ander. Je mag niet doen alsof je de plaats inneemt van je partner door voor hem of haar te denken. Zorg dat je openstaat voor de echte ander, stel vragen en luister naar de ander zonder direct te interpreteren, oordelen of zelf iets in te vullen voor de ander.
Ik kan er slecht tegen als mijn vriend praat of handelt alsof hij mij is, zonder het eerst met mij af te stemmen. Een ex van me had een keer mijn trui te heet gewassen, die daardoor was gekrompen. Hij heeft mijn trui meteen weggegeven aan iemand anders die hem nog wel paste. Hij zal waarschijnlijk gedacht hebben: “Esther vindt dat vast wel goed.” Het is maar iets kleins, het is niet zo belangrijk, maar het achterliggende principe vind ik wel belangrijk. Mijn vriend van toen heeft gedaan alsof het zijn eigen trui was die hij weggaf. Voor hem was er geen grens tussen waar hij ophield en ik begon, hij heeft gedaan alsof ik niet bestond, hij heeft niets gevraagd aan de echte Esther, hij heeft alleen gekeken naar het beeld dat hij van mij heeft, een beeld van “dat vindt ze wel goed.” Maar als hij iets van mij wil weggeven moet hij dat eerst met mij overleggen.
Als de ander mijn plaats wil innemen en voor mij denkt of beslist, zonder aan mij te vragen wat ik zelf denk of wil, dan word ik behandeld als een ding, als een willoos en levenloos object. Ik ben een mens met een eigen bewustzijn, ik kan niet gereduceerd worden tot een ding. Als je lange tijd met iemand samenleeft dan heb je meestal (hopelijk) niet het gevoel dat je met een totale vreemde leeft, je denkt dat je de ander kent en begrijpt. Dan kan het er makkelijk en ongemerkt insluipen dat je voor de ander gaat denken. Soms denk je beter te weten wat de ander wil of hoe hij of zij is dan de ander zelf. Ik heb weleens gehad met een eerdere vriend dat ik zei: ¨Ik wil graag…” (bijvoorbeeld “op vakantie naar Noorwegen”). Mijn vriend zei toen: “Ja maar vorige week wilde je nog iets heel anders en dit past helemaal niet bij jou.” “Dat klopt”, zei ik, “vorige week wilde ik iets anders. Maar nu is het deze week en ik zeg je nu wat ik op dit moment het liefste wil. Hoe kun jij nou beweren dat je beter weet wat ik (eigenlijk) dan dat ik dat zelf weet? Het gaat er niet om waar we heen gaan op vakantie en het gaat niet om of we wel ofniet doen wat ik wil, maar datgene wat ik wel en niet wil daar ga ik zelf over, niet de ander.
