Lezen en schrijven

0
1472
blog placeholder

Als je de passiviteit van lezen ergens mee wilt vergelijken dan is dat luisteren. Beide activiteiten vereisen dat de ontvanger stil is. Het is bijvoorbeeld heel moeilijk lezen als je boek de hele tijd beweegt, terwijl het heel moeilijk is om te luisteren als jezelf de hele tijd praat.

Voor zowel lezen als luisteren geldt dat het enige wat er in het brein gebeurt een omzetting is van tekst of geluid in begrijpelijke begrippen. De lezer hoeft nadat hij een tekst gevonden heeft om te lezen niet veel meer te doen anders dan de teksttekens koppelen aan dat wat in zijn geheugen is opgeslagen. Voor luisteren geldt hetzelfde, vandaar dat het ook veel makkelijker is om een uitgebreide woordenschat op te bouwen met lezen en luisteren, dan met schrijven of spreken. Ons brein blijkt namelijk een zeer effectieve manier gevonden te hebben om informatie passief op te slaan. We weten nog wel niet hoe ons brein het precies opslaat, maar er komt in ieder geval minder inspanning bij lezen en luisteren kijken dan bij schrijven of spreken. Nu geldt hier natuurlijk wel een maar of mits. Het brein hoeft zich niet zwaar in te spannen om te lezen of luisteren mits het niets anders hoeft te doen met wat het leest of hoort.

De intensiteit van lezen en luisteren neemt toe, als wat ontvangen wordt ook nog overdacht moet worden en beoordeeld. Maar je zou dan ook heel sec kunnen stellen dat het proces nadat je tekst of spraak hebt gelezen of gehoord losstaat van het lezen en luisteren. Maar dat is een volledig andere discussie.

Schrijven en spreken

Je zou het beoordelen en ontleden van gelezen tekst en gehoorde spraak eerder aan de kant van schrijven en spreken moeten indelen als het gaat om de activiteit in het brein. Net als schrijven en spreken is beoordelen en ontleden een actie waarbij veel verschillende breindelen actief worden. Maar hier heb ik het verder alleen nog over schrijven en spreken.

Hoewel je om te kunnen spreken minder moeite lijkt te moeten doen om het te kunnen in vergelijking met schrijven. Kun je stellen dat leren schrijven makkelijker is dan leren spreken. De meeste kinderen hebben toch wel een jaar of tien nodig om een behoorlijk spreekniveau te bereiken. Terwijl schrijven leren de meeste mensen wel binnen twee of drie jaar. De reden daarvoor is dat spreken gerust de basis genoemd mag worden van schrijven, je gebruikt namelijk dezelfde breingebieden om je ideeën te vertalen in woorden. De keuze of je ze dan uitspreekt of opschrijft is vervolgens aan de auteur.

Het punt met schrijven en spreken echter is dat je de ideeën in je hoofd moet vertalen naar woorden. Dat is een zeer actief proces. Dat proces is zelfs zo actief, dat als je de woorden niet kent, dan kun je wel de ideeën hebben, maar ze niet uitspreken. Het effect dat je ziet als in een vreemde taal iets probeert te zeggen waarvoor je de bijbehorende woorden in die vreemde taal niet kent. Met als gevolg dat je als een soort dommerd overkomt in die vreemde taal, terwijl je zelf weet dat je geen dommerd bent.

Goed leren spreken kost veel meer tijd omdat je moet leren welke woorden bij welke ideeën horen. Je wilt tenslotte wel dat de ander je begrijpt als je spreekt. Goed leren schrijven kost iets minder tijd, maar dat komt omdat je al de kennis en vaardigheid hebt ontwikkeld van het omzetten van ideeën in gesproken woord. Goed leren schrijven betekent vaak niet veel meer dan leren wat spreektaal is en hoe je dat opschrijft, want de meeste talen hebben kleinere of grotere verschillen tussen gesproken en geschreven taal.

Actief of passief

Nu is het aparte aan de relatie tussen lezen en schrijven en luisteren en spreken, dat lezen en luisteren wel bijdragen aan het leren schrijven en spreken. Je moet namelijk kunnen lezen en luisteren om te kunnen leren schrijven en spreken. Hoe duidelijk de invloed van luisteren op spreken is, zie je bij doven die leren spreken. Omdat ze de klanken die wij uitspreken niet horen, kunnen ze vaak wel tot op een bepaald niveau verstaanbaar leren spreken, maar het klinkt gewone sprekers altijd vreemd in de oren. Wat dat betreft zou het handiger zijn als wij leren liplezen, dan hoeven doven geen klanken te maken die ons afleiden van wat ze willen zeggen.

Ook voor leren schrijven geldt dat je eerst moet kunnen lezen. Vervolgens kun je dan weer dankzij het feit dat je kunt lezen leren schrijven. Dat gaat zelfs zover dat je steeds beter kunt leren schrijven door goed te analyseren wat je leest en door terug te lezen wat je hebt geschreven.

Actief leren schrijven

Je kunt dus leren schrijven door te analyseren wat andere schrijvers doen. Dat gaat van welke onderwerpen behandelen ze in hun artikelen tot wat is hun schrijfstijl en alles wat je daar tussen kunt vinden.

Dit leren schrijven is echter iets anders dan schrijven en het is iets anders dan lezen. Waar schrijven actief is, daar is leren schrijven een combinatie van lezen, analyseren en schrijven.

Waar kun je op letten bij andere schrijvers om van ze te leren:
Taalgebruik en woordgebruik
Zinsbouw
Alinea structuur
Behandelde onderwerpen
Opbouw artikel
Relatie tussen taalgebruik en onderwerp

Een andere taktiek, als je geen zin hebt in analyseren is gewoon starten met schrijven en blijven schrijven tot je tevreden bent met je stijl. Ieder nieuw stuk dat je schrijft is een nieuwe kans om meer inzicht te krijgen in je eigen schrijfstijl.

Afbeeldingen

Gekleurde boeken: jscreationzs / FreeDigitalPhotos.net
Schrijven: Simon Howden / FreeDigitalPhotos.net
Leren: Salvatore Vuono / FreeDigitalPhotos.net

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here