Eten & Lifestyle
De meeste mensen hebben wel gehoord van een biologische of vegetarische levensstijl. Maar het precieze dieet van een veganist is al lastiger, en bij slowfood of biologisch-dynamisch haken de meeste mensen massaal af. Vooroordelen spelen hierbij een grote rol; mensen met een ‘afwijkende’ levensstijl krijgen vaak het stempel ‘geitenwollensokken’, ‘lastig’, en worden niet serieus genomen. Wat men hierbij vergeet is dat deze levensstijlen heel gezond zijn, in de eerste plaats voor de persoon zelf, maar in de tweede toch vooral voor de omgeving! Dit is een overzichtje van de meest voorkomende foodlifestyles.
Vegetarisme
De meest bekende levensstijl is die van het vegetarisme. Binnen deze stijl zijn weer een hoop verschillende stromingen, te weten:
– lacto-ovo-vegetariers: dit zijn de meeste vegetariërs, in gewoon Nederlands is het melk-ei-vegetarier. Simpelweg wil dat zeggen dat deze mensen geen vlees en vis eten, maar wel zuivel en eieren.
– Lactovegetariërs: eten wel melk, geen eieren
– Ovovegetariërs: eten geen melk, wel eieren
Het is belangrijk te weten dat vegetariërs niet alleen geen vlees of vis eten, maar ook dat ze producten waar dode dieren in zitten vermijden. Producten zoals gelatine bijvoorbeeld. Vaak eten ze ook biologische eieren en vegetarisch gestremde kaas. Simpelweg de balletjes uit de soep scheppen als een vegetariër komt eten, is te makkelijk gedacht: ook de bouillonbasis mag geen dierlijke ingrediënten bevatten.
Flexitarisme
Een opkomende stroming binnen de foodlifestyles. Deze semi-vegetariërs, of flexitariërs, eten af en toe wel vlees of vis en zijn dus eigenlijk parttime-vegetariër. Meestal kookt een flexitariër zo’n 4 keer per week vegetarisch, maar is buiten de deur een harinkje of koteletje geen probleem.
Inmiddels zijn zo’n 3,5 miljoen Nederlanders parttime vegetarisch. Dat is fijn, want één keer per week geen vlees eten scheelt dezelfde hoeveelheid water als 1300 douchebeurten!
Veganisme
Veganisten eten helemaal geen dierlijke producten, dus ook geen zuivel, eieren of honing. Ze zien hiervan af om ethische redenen omdat ze tegen het uitbuiten van dieren zijn. “Maar waarom worden dieren uitgebuit als je scharreleieren of honing eet?” vraag je je nu af. Wel, dat is omdat de omstandigheden van de scharrelkip niet veel anders is dan een kip in een legbatterij. ‘Scharrelen’ is een leuk woord, dat in de praktijk bijna niks voorstelt. De snavels van scharrelkippen worden afgebrand, hun vleugels geknipt, en daglicht zien ze niet. Bijen worden uitgebuit doordat de honing (die ze zelf met veel moeite hebben verzameld) meteen wordt afgepakt door de imker. Voor veganisten gaat het erom dat de dieren geen normaal leven kunnen leiden, zoals ze dat in de natuur zouden doen.
Biologische levensstijl
De meeste supermarkten verkopen vandaag de dag biologische producten, maar wie er écht op wil letten koopt producten met het EKO-keurmerk. Dit zijn producten die aan hele strenge eisen voldoen. Zo zijn ze vrij van genetisch gemanipuleerde grondstoffen en toevoegingen, bij de teelt zijn geen bestrijdingsmiddelen gebruikt en het dierenwelzijn is gegarandeerd.
Biologisch-dynamische levensstijl
Mensen met deze levensstijl gaan weer nog een stap verder. De oorsprong van deze stroming ligt in de antroposofie, en heeft een holistisch uitgangspunt. Wat weer wil zeggen dat deze mensen geloven in een samenhang tussen mens, plant, dier en kosmos. Als alles in evenwicht is, is voedsel gezond en bevatten de producten levenskracht. Deze levensstijl komt misschien enigszins zweverig over, maar mensen die deze levensstijl aanhangen geloven dat de bodem een levend organisme is en voeden deze bijvoorbeeld met homeopathische kruiden. Boeren werken vaak met een zaaikalender, waarop het tijdstip van zaaien overeen moet komen met het ritme van de natuur en planeten. Bij deze filosofie gaat het erom dat alles beter en sterker wordt, en de producten zijn echt de moeite waard (ook als je niet in de filosofie geloofd) omdat ze gezond zijn en de dieren nog meer ruimte krijgen. Alle producten met het keurmerk Demeter zijn biologisch dynamisch.
Macrobiotiek
De balans tussen yin en yang (evenwicht) is de basis van macrobiotiek. Graan is, net als in de prehistorie, het basisvoedsel voor de mens. Tot aan het begin van de vorige eeuw at de mens vooral zaden, noten, knollen, granen, vruchten en groenten, met daarnaast een wat dierlijke producten. Na de Tweede Wereldoorlog is die consumptie van granen vervangen door dierlijk voedsel, geraffineerde koolhydraten (suikers), voedsel uit de tropische gewassen en producten met veel geur-, kleur- en smaakstoffen.
Naast granen bestaat het menu van een macrobiotische eetstijl uit groenten, peulvruchten, plantaardige eiwitproducten (tofu, tempeh, seitan), soepen, noten, zaden, olie, seizoensfruit. Dit wordt aangevuld met dierlijke producten. Biologisch-dynamische producten hebben de voorkeur en producten als suiker, keukenzout, vlees, zuivel, alcoholische drank, groenten van de nachtschadefamilie (tomaten, aubergine, aardappelen, paprika), tropisch fruit en vruchtensappen, thee, koffie en alle chemische toevoegingen en voedsel uit de magnetron worden vermeden. Dit omdat de producten volgens de macrobiotiek de yang zijn, als je er teveel van eet raakt je lichaam dus uit balans en moet je weer veel yinproducten eten. Omdat je al genoeg hebt gegeten is dit in de praktijk lastig te doen, met als gevolg dat je balans verstoord raakt en je ziek wordt. De producten die wel worden gegeten zitten tussen de yin en yang in, waardoor het lichaam nauwelijks hoeft te compenseren.
Raw Food
Deze uit de VS overgewaaide stijl gaat ervan uit dat je alles eet zoals de natuur dat aanbiedt. Het voedsel is rauw en mag alleen worden verhit tot het maximum van de eigen lichaamstemperatuur, 40 graden. Mensen die deze levensstijl aanhangen geloven dat voedsel dat boven deze temperatuur verhit is, dood is. Ze geloven dan dat de waardevolle vitamines en mineralen verdwenen zijn, dat de enzymen zijn afgebroken en dat ze dus niet meer door het lichaam worden opgenomen.
Raw food is ook nog eens biologisch en bevat geen dierlijke producten. Nu eten rawfoodists niet alleen komkommer en worteltjes, ook warme gerechten zoals soep en groentespaghettie eten ze.
Ayurveda
Deze stijl is van oorsprong Indiaas. Je gezondheid hangt, volgens deze leer, af van de harmonie tussen de zogenaamde dosha’s. Deze drie vitale oerkrachten zijn de kapha, vata en pitta. Vata staat voor droogte, pitta voor warmte, en kapha voor zware energie.
Ieder mens heeft volgens deze leer bij zijn geboorte een mengsel van deze oerkrachten meegekregen. Sommige personen zijn één type, maar doorgaans is er sprake van een combinatie van 2 of soms 3 typen. Wanneer de dosha’s in evenwicht zijn, ben je op je gezondst. De ayurvedische keuken werkt vooral met verse groenten, fruit, peulvruchten, noten, zaden, granen, rijst, melk en milde kruiden die de spijsvertering bevorderen. Met mate wordt gebruik gemaakt van natuurlijke zoetmiddelen, zoals honing en ahornsiroop.