De Minox miniatuur camera – het wonder van Riga

0
996
blog placeholder

Eén van de meest verbazingwekkende en legendarische uitvindingen van de twintigste eeuw, de Minox miniatuur camera, zag het eerste levenslicht in 1937 in Riga. Hier woonde ook de uitvinder van de camera, Walter Zapp.

Walter Zapp werd in 1915 in Riga geboren. Zijn vader, een handelsman, was een Brits onderdaan en zijn moeder, Emilie Antonia Ida Burchard, was een Baltische Duitse. In 1918 deporteerden de toenmalige Russische heersers vele inwoners van Riga, onder wie de familie Zapp, naar de stad Ufa in de Oeral. Nadat de familie in 1921 terugkeerde naar Riga, besloten zij nar het westen te verhuizen , via Tallinn in het huidige Estland. Vader Karl verhuisde als eerste, de familie zou later volgen.

In het begin van 1922 vond Zapp werk in de beste foto-studio van Tallinn, als een assistent van Walter Lemberg. Hier leerde hij de kunst van het fotograferen en de manier waarop camera’s mechanisch werken. In datzelfde jaar kwam Zapp voor het eerst op het idee om een heel kleine fotocamera te maken. In 1932 gingen Zapp en Richard Jurgens een joint-venture aan, waarbij Zapp zijn idee in de onderneming inbracht en Jurgens de noodzakelijke fondsen. De volgende vier jaar werd, in samenwerking met de optisch expert Karl Indus, gewerkt aan het eerste prototype van een unieke camera.

Het lukte Zapp en Jurgens echter niet om een bedrijf in Estland of daar buiten te vinden welke bereid was de camera in productie te nemen; niemand geloofde dat dit nieuwe product gemaakt kon worden. Maar toen deed Zapp een voorstel aan een vertegenwoordiger van Letse Staats Electronica Fabriek (VEF) en er volgde in 1936 een ontmoeting tussen Zapp en Jurgens en de directeur van de VEF, Teodors Vitols. Het management stond sympathiek tegenover het idee, hoewel het riskant was: de fabriek had nog niet eerder iets soortgelijks gemaakt. In dat voorjaar vertrok Zapp terug naar Riga, tekende een contract en begon hij samen met Letse ingenieurs en ontwerpers het product gereed te maken voor industriële productie. Er werden ook bijbehorende producten ontwikkeld: vergroot machines, ontwikkel tanks enzovoorts.

In december 1937 vroeg VEF drie patenten aan, met Walter Zapp als de auteur. Het was belangrijk de camera een behoorlijke naam te geven; Zapp en zijn vriend Nikolai Nylander bedachten de naam “Minox”. De eerste patent-aanvraag werd in Finland geregistreerd, later volgde nog registratie in 20 andere landen. In 1937 werd onder strenge geheimhouding een eerste experimenteel prototype ontwikkeld. Het eerste industriële prototype werkte perfect. De officiële productie van de camera begon op 12 april 1938. De Minox miniatuur camera zorgde niet alleen in Letland voor een revolutie, maar in de gehele foto-industrie. In de jaren dertig was Minox de enige camera die telescopisch werkte; dit was een nieuw technisch principe, net als de dubbele cassette voor de film. De camera kon worden gekocht in de VEF winkel in Riga, op de hoek van Brieventas bulvaris en Raina bulvaris voor 2498 Lat. Sovjet films laten vaak spionnen zien die documenten fotograferen met de VEF Minox camera; dit is vandaag de dag een populair idee, maar komt toch voornamelijk voort uit het brein van film regisseurs. De camera werd daar niet voor gemaakt. Tegen 1942 had VEF ongeveer 17.000 Minox camera’s geproduceerd welke over de hele wereld werden uitgevoerd.

Toen Rusland in 1940 Letland bezette ging de productie van de camera gewoon door. Wel werd de inscriptie “Made in Latvia” gewijzigd in “Made in U.S.S.R.”. Ironisch genoeg worden de camera’s met die laatste inscriptie als zeldzaam erkend en zijn het geliefde objecten voor verzamelaars wereldwijd. VEF stopte de productie in 1942, toen de productie-middelen over werden gebracht naar Duitsland. Het stond daar twee jaar opgeslagen. Aan het begin van de tweede wereldoorlog vluchtte Zapp naar Berlijn, waar hij op de microscoop-afdeling van AEG ging werken. In 1945 begonnen Zapp en Jurgens de firma Minox GmbH in Wetzlar en werd de productie van camera’s hervat. Rond 1950 kwam Zapp in conflict met het management van de fabriek waarna hij naar Zwitserland uitweek. Hij bleef wel berekeningen en ontwerpen maken voor miniatuur camera’s. In 1990 werd de samenwerking nieuw leven ingeblazen. De straat waar de fabriek in Wetzlar aan ligt is naar hem vernoemd.

In juni 2000 ging Zapp, met zijn zoon en verschillende vertegenwoordigers van het bedrijf, op bezoek bij het Letse Fotografiemuseum, het VEF Museum en het kantoor van de toenmalige directeur van VEF, Teodors Vitols, waar het eerste contract in 1936 werd getekend. Later gaf de Letse Academie voor de Wetenschappen hem een ere-doctoraat. Hij stierf in 2003 op een leeftijd van 97 jaar.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here