Sociale verschillen in de gezondheid

0
1593
blog placeholder

Iemand met een lage opleiding heeft een lagere levensverwachting dan iemand met een hogere opleiding.

Welke sociale variabelen?

– leeftijd
– geslacht
– opleidingsniveau
– beroepsstatus
– inkomen
– activiteitenstatus: werknemer, werkloos, gepensioneerd, gehandicapt
– huishoudtype: alleenstaand, samenwonend, complex

Uitkomsten gezondheidsonderzoeken (enquetes):

– Hoe lager het
inkomen, hoe groter de kans dat men zegt een slechte gezondheid te hebben.
Vrouwen meer dan mannen.
– Ook bij
opleidingsniveau ziet men hetzelfde fenomeen. Hier ziet men wel in mindere mate
dat vrouwen slechter scoren.
– Bij activiteitenstatus valt op dat werklozen slecht scoren.

De kans op een slechtere
gezondheid neemt toe wanneer men lager op de sociale ladder staat.

Hoe komt het dat we deze
verschillen zien, aangezien we een goed uitgebouwde verzorgingsstaat hebben?

De eerste verklaring is
“ontkennen”. Zeggen dat bijvoorbeeld “de sociale variabelen” niet goed opgesteld zijn.
Vandaag de dag is dit onzin. We zien dat door die kritiek men zijn methodologiën bij onderzoeken heeft
moeten verbeteren. Resultaat: men ziet juist dat dit fenomeen nog meer versterkt
wordt. Ook andere landen die klinisch onderzoek doen komen tot dezelfde conclusies.

Hoe leggen we het dan uit?
Als je samenhang bekijkt
tussen sociale positie en gezondheid is dit een beetje zoals “ de kip en het
ei”. Welke was er eerst? Het hangt ervan af van welk standpunt je vertrekt.

Gezondheid: Sociale status is sociale selectie

Men maakt een onderscheid
tussen sociale selectie binnen generaties of sociale selectie tussen
generaties.
Voorbeeld selectie binnen
generatie:
Kind dat veel gezondheidsproblemen had kon daardoor minder naar
school, haalde een lager diploma hetgeen van invloed is op zijn of haar positie
binnen de samenleving.
Voorbeeld selectie tussen
generaties:
Vader met zware gezondheidsproblemen, meer financiële moeilijkheden
en daardoor hebben de kinderen minder kansen om te studeren.

Gezondheid: Sociaal economische status

Sociale causatie via
leefstijl, levensomstandigheden en psychosociale stress.
Leefstijl: impact van
huisvesting, arbeidsactiviteit, ploegenarbeid, werk met weinig initiatief.
Huisvesting: slechte ventilatie, vochtige woningen enz.zorgen voor problemen met de luchtwegproblemen.

Je hebt meer kans om in deze situaties
terecht te komen als je in een bepaalde sociale status bevindt. Wat mensen eten zegt heel veel
over mensen. Ook roken blijkt meer voor te komen bij mensen met een lage
sociale positie. Psychosociale stress is een nieuwe variabele hierbij.

Sociale selectie of sociale causatie

Wat weegt het zwaarst.
Uit
onderzoeken waarbij mensen zijn gevolgd vanaf de geboorte tot op hun 60ste
 verjaardag zien we dat wie op bijvoorbeeld
23 jarige leeftijd een slechte gezondheid had, dat 10 jaar later ook had. Als we
deze groep eruit halen wordt er vastgesteld dat wie op 23 uit hogere sociaal
economische groepen kwam, op 33 een betere gezondheid had.
Zowel sociale selectie als
sociale causatie spelen dus een rol, maar sociale causatie weegt het meeste
door. 5 à 10 % van de socio- economische verschillen kan toegeschreven worden
aan gezondheidsproblemen in de jeugd.

Levenslooponderzoek

Er moet rekening gehouden worden
met factoren die deze modellen ingewikkelder maken.
Bijvoorbeeld: geboortegewicht,
voeding, (woon)oppervlakte, huisvesting, invloed van ruimte op slaappatroon.
Die moet je niet afzonderlijk bekijken omdat ze elkaar beïnvloeden en elkaar
versterken of verzwakken.
Een ander proces waar op wordt
gewezen is rekening houden met sociale promotie. Iemand die stijgt op de
sociale ladder neemt ook de voordelen van de gezondheid mee. Het fluctueert
dus, beweegt in de tijd.
Laatste factor: sociale
protectie. Het ene sociale milieu zal beter kunnen beschermen dan het andere.
Complexer omdat het beter aansluit bij de maatschappij.

Is levenslooponderzoek
eigenlijk wel interessant? Ja, het kan als hefboom gebruikt worden om de
samenleving te veranderen.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here