In het algemeen het beslissen van geschillen tussen twee of meer partijendoor een neutrale instantie. In democratisch bestuurde landen zijn deburgerlijke en de strafrechtspraak in handen van een van de regeringonafhankelijke rechterlijke macht. Ook op internationaal niveau wordtrechtgesproken (Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen,Internationaal Gerechtshof). Verder bestaat er in veel landenrechtspraak in besloten kring (tuchtrecht).
Rechtspraakomvat het onderzoek naar de feiten en de toepassing van de wet op devastgestelde feiten. Wanneer de wet onduidelijk is of een regelingontbreekt, moet de rechter de wet uitleggen of aanvullen(jurisprudentie). Op deze wijze ontstaat nieuw recht.
Hof van Justitie van de Europese gemeenschappen.
Gerechtshof van de EG, ingesteld in 1957. Bestaat uit 13 rechters,één per lidstaat en de dertiende uit één der grote lidstaten. Het Hofheeft tot taak geschillen te beslechten over de uitleg en de toepassingvan het Europees recht. Daarnaast kan het, op verzoek van een nationalerechterlijke instantie, een zgn. prejucidiële beslissing geven over deuitleg van bepalingen van Europees recht, dit om een uniforme uitleg entoepassing van het Europees recht in alle lidstaten te waarborgen.Sinds november 1989 bestaat naast het Hof een Gerecht van eersteaanleg. Het Gerecht bestaat uit 12 rechters. Het is bevoegd voorpersoneels- en mededingingszaken en voor EGKS-heffingen. Beideinstanties zijn gevestigd in Luxemburg.
Internationaal Gerechtshof.
(International Court of Justice) Orgaan van de Verenigde Naties,opvolger van het Permanente Hof van Internationale Justitie van deVolkenbond, gevestigd in het Vredespaleis in Den Haag. Opgericht in1945; lid zijn alle VN-lidstaten plus Liechtenstein, San Marino enZwitserland. Doel: het plegen van rechtspraak op wereldniveau, vooraluitspraken in geschillen tussen staten; het verlenen van juridischeadviezen aan organen van de VN. Het bestaat uit 15 rechters, gekozenvoor een periode van 9 jaar. De rechters zijn van verschillendenationaliteit en vertegenwoordigen de hoofdvormen van de beschaving envan de voornaamste rechtsstelsels van de wereld.
Tuchtrecht.
Sanctierecht binnen een bepaalde groep. Alle vormen van tuchtrechthebben met elkaar gemeen dat zij gericht zijn op beïnvloeding encorrectie van gedrag van groepsgenoten, overeenkomstig de specifiekenormen die in die groep gehanteerd worden, en dat ook de beoordeling(in hoofdzaak) door groepsgenoten geschiedt.
