Hooggevoeligheid (HSP)

0
1148
blog placeholder

ge·voe·lig  bn 1 (van lichamen, personen) vatbaar voor aandoeningen, indrukken, invloeden: ~ voor pijn; ~voor omkoping; 2 (van instrumenten enz.) kleine verschillen aanwijzend: een ~e balans; (fot) een ~e plaat met op licht reagerende stof bedekt; fraude~, licht~, prijs~, trend~, vorst~; 3 (vh gemoed) ontvankelijk voor aandoeningen van schoonheid, liefde enz.; 4 duidelijk voelbaar; hevig, krachtig enz.: een ~ klap; ~e kou; een ~e nederlaag

Van Dalen heeft geen woorden voor hooggevoeligheid. Toch is het een karaktereigenschap die bij 1 op de 5 mensen voorkomt. Mensen met deze eigenschap worden ook wel HSP genoemd, Highly Sensitive Persons. 

HSwatte?
Iedereen heeft een bepaalde gevoeligheid. Een HSP heeft altijd een verhoogde gevoeligheid, waardoor ze makkelijker problemen kunnen ervaren in het dagelijks leven. Hun gemoedstoestand hangt nauw samen met die van hun omgeving. Kleine dingen zoals bijvoorbeeld een verandering van licht of temperatuur, of een bepaalde geur of geluiden, worden snel opgemerkt.
Één van de belangrijkste eigenschappen is dat HSP’s andere mensen aanvoelen. Boosheid, verdriet, een slechte sfeer of juist een goed gevoel worden door de HSP moeiteloos geregistreerd. Deze registratie heeft grote invloed op het welzijn, want HSP’s zijn nogal afhankelijk van anderen als het gaat om hun emotionele conditie. Als anderen vrolijk zijn is de HSP dat ook, maar zo werkt dat ook bij een negatief geladen humeur. HSP’s zijn daarom altijd bezig het anderen naar de zin te maken. Want voelen anderen zich goed, dan voelt de HSP zich goed.

Het zorgzame kan zich uiten in een vorm van overbezorgdheid, zich zodanig verantwoordelijk voelen voor de andere en zo zichzelf en zijn eigen behoeften achteruit duwen. Hier steken vaak onterechte schuldgevoelens de kop op.
Een HSP heeft een sterk ontwikkeld inlevingsvermogen en daardoor is hij ook vaak bang anderen te kwetsen. Om die reden zegt hij niet vaak “nee” en heeft hij moeite met assertief zijn. De HSP heeft een grote verbeeldingskracht, wat hem ten goede komt in zijn creativiteit, maar wanneer de HSP negatieve gedachten heeft, wordt dit een zorgelijk trekje. Omdat een HSP zo’n sterke inbeeldingkracht heeft, ervaart hij sommige dingen vaak onnodig als kwetsend of negatief. Dingen die gezegd worden blijven een HSP dwars zitten, terwijl dat helemaal nergens voor nodig is.

HSP zijn kent dus zijn voor- en nadelen. De voornaamste voordelen zijn dat je, als HSP zijnde, mensen goed aanvoelt. Hierdoor kun je beter inschatten waar mensen behoefte aan hebben en ze daardoor beter van dienst zijn. Vaak vallen HSP’s dingen op die andere mensen niet zien en weten ze het eerder wanneer er iets niet klopt, of wanneer er iets mis is. De keerzijde is dat HSP’s door hun gevoeligheid snel van streek raken door kleine dingen en daardoor veel rust nodig hebben. Ook hebben ze vaak moeite met het verwerken van bepaalde gebeurtenissen, kunnen ze slecht tegen lawaai of drukke omgevingen en zijn ze erg schrikachtig. HSP’s zijn erg begaan met andere mensen, creatief, nieuwsgierig, fantasierijk en streven naar rechtvaardigheid. Een klein dingetje waar andere mensen misschien overheen kijken, zoals een lieveheersbeestje op je arm of de zon die door de bladeren schijnt is voor de HSP iets waar ze vervoerd van kunnen raken, als een klein innerlijk avontuurtje.

 

De meeste mensen die een kamer binnenkomen, merken misschien het meubilair op, de mensen die zich er bevinden en een schaaltje oude borrelnootjes dat op tafel staat. HSP’s kunnen zich onmiddellijk (gewenst of niet) bewust zijn van datgene wat zich in de kamer afspeelt. Ruzies, vriendschappen of muffe geurtjes; ze proeven de stemming. Vaak is het moeilijk om te gaan met hooggevoeligheid omdat je het niet in de hand hebt. Het gebeurt gewoon, vaak zonder dat de HSP dat wil.

 

Hooggevoeligheid in de maatschappij
In onze maatschappij is hooggevoeligheid een gave, want de HSP ziet verbanden waar anderen niet op komen, weet het wanneer er iets niet goed zit en voelt andere mensen goed aan. Echter, door het gehaast en alle drukte van tegenwoordig vallen steeds meer hooggevoelige mensen uit het werkcircuit. Dit heeft ook te maken met het onbegrip wat veel mensen hebben tegenover hooggevoeligheid. De HSP voelt zich buitengesloten of niet begrepen, en vaak is dat ook zo. Helaas, want hooggevoeligheid is helemaal niet zo raar.

De fysiologische kant

Mensen presteren het best als het zenuwstelsel gematigd geprikkeld en alert is. Te weinig prikkeling maakt iemand duf en inefficiënt. Om dit tegen te gaan drinken we koffie, luisteren we muziek, bellen we met vrienden, veranderen van baan, enzovoorts.
Wanneer het zenuwstelsel overbelast wordt raken we overstuur, verward en gaan we stuntelen. Je raakt dan overprikkeld; je voelt je uitgeput of overweldigd, zodanig dat er niets meer uit je handen komt, je je niet meer kunt ontspannen en het je duizelt. Het kan gepaard gaan met hartkloppingen, trillende handen, een oppervlakkige ademhaling of opvliegers.
Eerder dan andere mensen zijn HSP’s overprikkeld. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan door het te lang aanwezig zijn in het gezelschap van teveel of te drukke mensen, maar ook door harde geluiden en felle lichten.
Als je goed voor jezelf zorgt en de nodige rust neemt, hoeft overprikkeling niet te leiden tot grote problemen. Maar als je hier niet de kans voor hebt, of de tijd voor neemt kunnen grote problemen ontstaan.

 

Ook fysiologisch gezien is het lichaam van de HSP anders dan dat van andere mensen. HSP’s zijn goed in stilhouden, zijn ochtendmensen (met de vele uitzonderingen daar gelaten), worden meer beïnvloed door stimulerende middelen als cafeïne, en zijn gevoeliger voor dingen in de lucht (hebben vaker last van hooikoorts, eczeem en allergieën). Maar dat niet alleen. Doordat het lichaam van een HSP altijd in hoge staat van paraatheid is worden veel meer stresshormonen zoals adrenaline aangemaakt. Dit kan gevolgen hebben voor de gezondheid voor de HSP, want een teveel aan stresshormonen kan zorgen voor veel lichamelijke en geestelijke klachten, zoals hoofdpijn en nekpijn, maar ook angststoornissen en depressies.

Man/ vrouw, gevoelig/ hooggevoelig

Waar ligt de grens tussen ‘gewoon’ gevoelig en hooggevoelig? De grens is moeilijk te trekken omdat er veel verschillen zijn tussen hooggevoelige mensen. De één heeft bijvoorbeeld wel graag mensen om zich heen, de ander trekt zich juist terug. De één houdt van computerspelletjes, de ander raakt daarvan juist overprikkeld. HSP’s zijn net als andere mensen, en geen één is hetzelfde. Op het internet zijn een aantal zelftesten te vinden, en in Nederland zijn steeds meer therapeuten te vinden die gespecialiseerd zijn in hooggevoeligheid. Hooggevoeligheid komt iets vaker voor bij vrouwen, dan bij mannen. Maar het verschil is te verwaarlozen.

Conclusie
In deze steeds sneller draaiende maatschappij is er helaas vaak geen plaats voor “buitenbeentjes”. Als de HSP er zich niet van bewust is dat zijn karaktereigenschap ook vele positieve kanten heeft, dan kan hij zich soms angstig en onzeker voelen en gaat hij zich afzonderen of bepaalde overprikkelende situaties vermijden.  Hij zal dus in de eerste plaats moeten aanvaarden dat hij een HSP is en ook moeten inzien dat hij kan leren omgaan met het hooggevoelig zijn.

 

Allemaal leuk en aardig, maar ik wil meer weten!
Uiteraard, dat kan ik me voorstellen. Kijk bijvoorbeeld eens op www.hooggevoelig.nl, www.hsponline.nl, of lees de boeken van bijvoorbeeld Elaine Aron en Marjon van den Beuken.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here