Allereerst wat is gehechtheid nu eigenlijk?
Veel mensen hoor je zeggen: “ ik ben er
aan gehecht”. Zo zijn mensen gehecht aan hun eigen huis, voorwerpen en noem
maar op. In de pedagogiek gebruiken we dit ook heel vaak. Maar met gehechtheid
beschrijven we dan de relatie tussen het kind en de moeder. Gehecht betekend in
dit geval dat een kind toenadering zoekt tot de persoon waar hij of zij aan
gehecht is in een stressvolle situatie. Als een kind gehecht is zal het in het
bijzijn van de gehechtheidsfiguur exploratie gedrag vertonen. Er zijn 4 soorten
van gehechtheid. Deze kan je beschrijven aan de hand van de Vreemde situatie procedure. Hierin word
in een aantal fase het kind gescheiden van de opvoeder. Ook zal er een vreemde
aanwezig zijn in de kamer. Dit zijn de fases in de vreemde situatie procedure:
1.
Opvoeder en kind in vreemde ruimte
Vreemde
volwassene komt erbij en gaat met kind spelenOpvoeder
verlaat de ruimteOpvoeder
komt weer binnen (hereniging 1)Opvoeder en
vreemde volwassene verlaten vertrek, kind blijft alleen achterVreemde komt
weer binnenOpvoeder
komt weer binnen. (hereniging 2)
Aan hoe het kind reageert op de scheiding van
de moeder en de hereniging met de moeder, kan je zien wat de kwaliteit is van
de hechting. Je vind dan 1 van de volgende gehechtheidsrelaties:
–
Veilige gehechtheid (het kind
zoekt toenadering bij de hereniging met de moeder en laat zich vrij snel
troosten.
–
Onveilig vermijdend gehecht (het
kind zoekt geen toenadering bij de hereniging met de moeder, vaak toont het
kind geen huilgedrag, iets wat de meeste kinderen wel zullen doen.
–
Onveilig ambivalent (het kind
zoekt wel toenadering naar de moeder maar laat zich niet snel troosten, het
kind blijft lang overstuur)
–
Gedesorganiseerd gehecht (het kind
weet niet wat het moet doen bij de hereniging met de moeder. Het kind heeft
geen strategie om het op te lossen)
Kinderen kunnen aan verschillende mensen
gehecht zijn. Zo kunnen ze bijvoorbeeld veilig gehecht zijn aan hun vader,
onveilig vermijdend aan hun moeder en veilig gehecht aan de crèche leidster. In
veel niet-westerse culturen zie je dat kinderen worden opgevoed door een groot
netwerk van gehechtheidsfiguren. Veel vrouwen in een stam voeden meerdere
kinderen op, die niet biologisch van hun zijn.
Er is veel onderzoek gedaan naar gehechtheid.
Het blijkt dat de neiging om gehecht te raken genetisch is bepaald. Toch zie je
verschillen in het type gehechtheid (vermijdend, ambivalent, gedesorganiseerd
of veilig). Dit komt door de omgeving. De persoon waar het kind aan gehecht is
heeft hier een belangrijke invloed op. Sensitieve van de opvoeder leiden vaker
tot veilige gehechtheid. Een sensitieve reactie is een snelle en adequate
reactie op een signaal van het kind. Je ziet dit niet terug bij bijvoorbeeld
depressieve moeders. Deze moeders reageren niet adequaat op de signaal van het
kind, het kind krijgt geen sensitieve reactie. Je ziet dan ook dat kinderen van
depressieve moeders veel vaker onveilig gedesorganiseerd gehecht zijn.
