Het veranderde Nederlandse ministerielandschap

0
903
blog placeholder

Waar Nederland in 2010 in de tijd van minister-president Balkenende nog 13 ministeries kende, daar kent Nederland sinds het aantreden van het kabinet onder minister-president Rutte in 2011 elf ministeries. Dat kun je natuurlijk niet een substantiële vermindering noemen. Wat is er verandert en wat is hetzelfde gebleven?

Kabinet Balkenende

Kabinet Rutte

Ministerie van Algemene Zaken (AZ);
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK);
Ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa);
Ministerie van Defensie;
Ministerie van Economische Zaken (EZ);
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV);
Ministerie van Financiële Zaken (FZ);
Ministerie van Verkeer en Waterstaat (VWS);
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW);
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW);
Ministerie van Justitie;
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieubeheer (VROM);

Ministerie van Algemene Zaken (AZ);
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK);
Ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa);
Ministerie van Defensie;
Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I);
LNV valt nu onder EL&I;
Ministerie van Financiën;
Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM);
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW);
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW);
Ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ);
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
VROM valt nu onder IenM;

Wat eigenlijk opvalt is dat onder het kabinet van minister-president Rutte de politie (veiligheid) is toegevoegd aan het ministerie van justitie. Hoewel dat volgens Montesque een bundeling van machten betekent. Terwijl in de situatie van voor 2011 de politie aangestuurd werd vanuit het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties. Verder is het Ministerie van VROM verdwenen. Daarnaast blijkt het kabinet Rutte Economie, Landbouw en Innovatie een vergelijkbaar beleidsgebied te vinden. Dus zijn de ministeries EZ en LNV samengevoegd.

Opbrengst

Maar heeft het terugbrengen van die 13 ministeries naar 11 nu een substantiële verandering opgeleverd in de kwaliteit van het werk dat ministeries leveren. Of is er bijvoorbeeld een flinke besparing opgetreden omdat er minder ambtenaren zijn gekomen.

Uit de cijfers is niet vast te stellen of er werkelijk minder ambtenaren zijn. Een gevolg van het feit dat de overheid iedere zoveel jaar de regels aanpast op basis waarvan het berekend hoeveel ambtenaren het heeft.

Verder is het natuurlijk niet logisch om te denken dat je door het aantal ministeries te verminderen, minder ambtenaren zou krijgen. De hoeveelheid werk die de overheid heeft wordt namelijk niet minder door minder ministeries. De hoeveelheid werk voor de overheid wordt minder als er minder regels komen die gehandhaafd moeten worden en een overheid minder ambitieuze en dus kostbare plannen maakt. Daarnaast wordt kwaliteit natuurlijk nooit bepaald door het aantal ambtenaren, maar door de kwaliteit van die ambtenaren. Als je ziet dat het nog steeds mogelijk is om televisieprogramma’s te vullen met fouten die de overheid maakt, is de kwaliteit van de overheid dus ook niet toegenomen.

Ook het feit dat het huidige kabinet Rutte zwaar bezuinigd op haar begroting duidt op het feit dat het verkleinen van het aantal ministeries niet automatisch leidt tot minder overheidsuitgaven. Anders zou het niet nodig zijn om in het tweede jaar van het kabinet bovenop de 18 miljard die al wordt bezuinigd nog eens 16 miljard te bezuinigen op de overheidsuitgaven.

Andere opbrengst

Zijn er naast de niet vast te stellen kleinere overheid of de bezuinigingen dan misschien andere voordelen aan een kleinere overheid met nog maar elf ministeries. Wordt de overheid bijvoorbeeld daadkrachtiger en formuleert zij beter beleid en effectievere regels. Het lijkt er niet op. Zo gaan de kosten van de medische zorg niet omlaag, want we moeten steeds meer zelf betalen van onze zorgkosten. Het aantal internet winkels dat zich aan de wetgeving kopen op afstand houdt, is niet radicaal verbetert. Televisieprogramma’s als Kanniewaarzijn, Radar, Kassa, De slag om Nederland, Tegenlicht, Brandpunt, Zembla gaan nog steeds veel te vaak over fouten die de overheid maakt. Of ze bevatten onderwerpen die een gevolg zijn van regelgeving van de overheid, zo zijn de huidige financiële problemen in de sociale woningbouw sector een gevolg van de laissez faire politiek die de overheid in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw invoerde. Of wat te denken van de financiële crisis begonnen in 2008 omdat banken meer geld konden uitlenen dan ze in huis moesten hebben en bonussen konden uitbetalen voor ieder succesje dat een medewerker behaalde.

De Nederlandse economie is niet sterker sinds het samenvoegen van de ministeries van Economische zaken en Landbouw, Natuur en Visserij in Economie, Landbouw en Innovatie. Hoewel het natuurlijk altijd sneller gaat om twee ministeries onder één minister te brengen, dan nieuw beleid te formuleren en effect te laten hebben.

Ook de samenvoeging van de ministeries VWS en VROM tot Infrastructuur en Milieu lijkt niet tot een betere bereikbaarheid van Nederland te leiden of een gezonder milieu. Er zijn bijvoorbeeld niet opeens veel meer laadstations voor elektrische auto’s bijgekomen in de afgelopen 2 jaar, omdat de overheid dat heeft gestimuleerd. Nederland zit nu bijvoorbeeld rond de 2009 oplaadstations volgens www.oplaadpalen.nl. Maar dat getal van 2009 is wel een mengsel van stopcontacten waar je je elektrische fiets of brommer kunt opladen en oplaadpunten voor elektrische auto’s. Op www.oplaadpunten.nl wordt echter gesproken van 2435 oplaadpunten in Nederland. Maar dat zijn dus allemaal particuliere initiatieven op gemeentelijk niveau of gerealiseerd door de netwerkbeheerders verenigd in stichting e-laad.nl (http://www.e-laad.nl/). Terwijl je natuurlijk veel meer oplaadpunten nodig hebt als je bedenkt dat Nederland op 22 augustus 22011 volgens het CBS 7,386 miljoen huishoudens kende en op 8 juli 2011 het CBS 9 886 697 auto’s telde.

Terwijl de landelijke overheid niet veel verder komt dan het aanbieden van belastingvoordelen voor eigenaren en leaserijders van elektrische auto’s. Hoewel ze in 2009 ook een plan heeft geformuleerd waarin ze wil dat in 2025 er een miljoen elektrische auto’s zijn in Nederland.

Blijkbaar is de Nederlandse overheid niet daadkrachtiger geworden als het gaat om de realisering van beleid dat goed is voor Nederland. Zo is er nog steeds geen regelgeving om de banken te reguleren of te zorgen dat woningbouw corporaties zich van hun sociale taak kwijten. We zien ook nog steeds bedrijven die gewoon door kunnen gaan met het vervuilen van het milieu en het overtreden van de wet op de arbeidsomstandigheden. De discriminatie van werknemers op basis van leeftijd neemt ook niet af. Het gaat nog steeds niet beter met het dierenwelzijn, hoewel we tegenwoordig al wel zover zijn dat kippen vrij uit kunnen lopen en kistkalveren verboden zijn. Wat we ondertussen wel hebben is een overheid die zich vooral bezighoudt met een overdreven gerichtheid op veiligheid en drugsoverlast. Met daarnaast een beleid gericht op het dwingen van werklozen om werk aan te nemen of dat nu wel of geen gevolgen heeft voor hun toekomstige welzijn.

Conclusie

Er zijn sinds 2011 nog maar elf ministeries, hoewel in een nog niet zo ver verleden had Nederland er tijdens kabinet Balkenende 3 zestien. Die vijf extra waren VROM, LNV, ‘Vreemdelingenzaken en Integratie’, ‘Bestuurlijke vernieuwing’ en ‘Integratie, Preventie, Jeugdbescherming en Reclassering’.
Nu zou je denken dat zo’n kleinere overheid geld bespaart omdat er minder ambtenaren zijn. Helaas is het echter volkomen onduidelijk of de overheid ook werkelijk krimpt, omdat er constant gegoocheld wordt met de regels op basis waarvan berekend wordt wie nu eigenlijk een ambtenaar van de rijksoverheid is. Daarnaast is het aantal regels nog steeds niet minder, dus mag je ook niet verwachten dat er minder ambtenaren zijn. Verder komen er nog steeds regels bij, dus is een vermindering van het aantal ambtenaren op de korte termijn ook niet echt te verwachten.

Dat het ministerielandschap in Nederland is veranderd, zegt dus niets over de grootte van de overheid zelf. Die verandering heeft zelfs geen gevolgen gehad voor de kwaliteit van de overheid, als je tenminste het aantal onderwerpen over overheidsfouten in televisieprogramma’s als Kanniewaarzijn, Kassa, Radar, Brandpunt, Zembla, De slag om Nederland, Nieuwsuur of Tegenlicht mag geloven.

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Please enter your comment!
Please enter your name here