De Ark van het Verbond, die ook wel de Ark des Verbonds of de Ark van Jahwe wordt genoemd, is een belangrijk relikwie in het jodendom en het christendom. De Ark was een draagbare kist, waarin de twee stenen bewaard werden waarop de tien geboden stonden. Hoewel de Ark, evenals zijn inhoud, al eeuwenlang spoorloos is, zijn er wel bijzonderheden over het relikwie overgeleverd in de bijbel. Zo weten we hoe de Ark eruit heeft gezien en wat het doel ervan was. De zoektocht naar de Ark van het Verbond is ook niet van gisteren. Dit niet alleen vanwege het historische belang van de kist, maar ook omdat er mysterieuze eigenschappen aan de kist worden toegeschreven, die een volk onoverwinnelijk konden maken door de vijand lichamelijk letsel toe te brengen.
Hoe zag de Ark eruit en waar diende hij voor?
De Ark van het Verbond werd gemaakt in opdracht van Mozes bij de Sinaïberg, zoals beschreven staat in het deel van de bijbel Exodus. Hij was gemaakt van acaciahout en was zowel van binnen als van buiten overtrokken met bladgoud. De deksel was van massief goud en aan weerszijden bevonden zich twee massief gouden engelen, met de gezichten naar elkaar toe, hun ogen gericht op de deksel en hun vleugels naar boven uitgespreid. Uit de beschrijving in de bijbel valt niet op te maken of zij een bas-reliëf in de deksel vormden, als losse beelden uit de deksel omhoog kwamen of als beelden naast de deksel stonden. Dit verklaart de vele verschillende afbeeldingen.
Aan weerszijden van de Ark bevonden zich gouden ringen waardoor twee draagstokken gestoken waren. Deze draagstokken werden nooit verwijderd, ook niet nadat de Ark een vaste plaats kreeg in de Tempel van Salomo. Het meest mysterieuze kenmerk, dat vatbaar is voor vele speculaties, bevond zich precies boven de deksel tussen de engelen. Dit werd de “sjechina”, de tegenwoordigheid van God genoemd en werd beschreven als een lichtverschijnsel of een vurige gloed. Hiermee of hierdoor zou God met Mozes communiceren over alles wat hij aan het volk moest doorgeven. Er moet, als we op de beschrijvingen afgaan, minimaal zoiets als elektriciteit hebben meegespeeld of een verschijnsel als radioactiviteit. Zo staat er in de bijbel dat de Ark met een fel brandende gloed ernstige brandwonden en tumoren aan de vijanden van Israël kon toebrengen en zelfs hele steden verwoestte.
Daarnaast werd de Ark gebruikt voor het jaarlijkse “zoenoffer”. Tijdens dit ritueel werd er door een hogepriester bloed van een onschuldig lam op de deksel gesprenkeld. Symbolisch bedekte dit bloed de zonden van het hele volk, omdat ze niet meer door God werden gezien, via de sjechina. Dit was de kern van de mysteriedienst van Israël, waardoor de deksel van de ark ook “verzoendeksel” werd genoemd. De Ark van het Verbond is niet alleen belangrijk voor het jodendom, maar ook voor het christendom. Dit komt omdat, volgens de orthodoxe theologie, het Joodse ritueel van het “zoenoffer” een soort van voorbode was van het offer dat Jezus Christus later zou brengen. Hij wordt daarom ook wel “het Lam Gods” genoemd en zou met zijn dood de zonden van de hele mensheid afdekken, dat wil zeggen onzichtbaar maken voor de ogen van God.
Aanvankelijk werd de Ark, zo staat in de bijbel, op een aantal verschillende plaatsen opgesteld, zoals Sichem en Silo. Toen koning David Jeruzalem tot de hoofdstad van zijn rijk uitriep, nam hij de Ark tenslotte mee. De Filistijnen zouden de waardevolle en mysterieuze kist vervolgens hebben gestolen. Ze stelden hem op in de tempel van hun god Dagon, als teken van de macht van deze god over Jahweh. Het beeld van Dagon viel echter alsmaar om en daarnaast troffen allerlei rampen het Filistijnse rijk. Overdonderd door het effect van de Ark stuurden zij hem weer terug naar Jeruzalem. David´s zoon Salomo bouwde, onder andere geholpen door Fenicische vaklieden, een tempel waarin de Ark zijn definitieve plaats kreeg. Deze tempel moet een bijzonder indrukwekkend gebouw zijn geweest. Vanuit de hele omgeving kwamen mensen om de Tempel van Salomo te bewonderen bewonderen, zo ook de koningin van Sheba. Na Salomo´s dood werd zijn rijk opgesplitst in het noordelijke Israël en het zuidelijke Juda en gaandeweg verdween de Ark van het Verbond uit de geschreven bronnen. In de zesde eeuw voor het begin van de jaartelling werd de tempel van Salomo verwoest door de Babyloniërs. Maar de Ark was waarschijnlijk al veel eerder verdwenen. Dit omdat de Babyloniërs, die nauwkeurig opschreven wat zij hadden buitgemaakt, de Ark echter niet op de lijst zetten. De tempel van Jeruzalem werd herbouwd en functioneerde nog een vijftal eeuwen, maar heeft nooit meer plaats geboden aan de Ark van het Verbond.
Waar is de Ark nu?
De meest gangbare theorie is dat de Ark vernietigd zou zijn tijdens de verwoesting van de eerste tempel van Salomo. Omdat de Ark toen al tijden niet meer werd genoemd in schriftelijke bronnen, is een reële andere mogelijkheid dat de Ark voor die tijd al uit de tempel was verdwenen. Mogelijk werd hij ergens in de buurt, misschien in een geheime kamer onder de tempelberg, door de priesters verborgen.
De Ethiopische kerk claimt de Ark al eeuwenlang in haar bezit te hebben. Het Ethiopische “Kebra Negest”, het boek “Heerlijkheid der Koningen”, verhaalt uitvoerig over de Ark van het Verbond.
De bouw en het uiterlijk van de Ark staan erin beschreven op een manier die behoorlijk overeen met die van de Bijbel. Ook wordt er melding gemaakt van het bezoek van de Ethiopische koningin Makeda, in de bijbel bekend als de koningin van Sheba. In de Ethiopische geschriften had dit bezoek een, in de bijbel onvermeld, vervolg in de vorm van ene Ibna Hakim of Baina Lehkem. Dit zou de zoon zijn van koning Salomo en de koningin van Sheba. Rond het jaar 1000 voor het begin van de jaartelling zou deze jongen de Ark des Verbonds in het diepste geheim, maar met medeweten van zijn vader, uit Jeruzalem hebben gesmokkeld en naar zijn moeder hebben gebracht. De Ethiopiërs zijn niet alleen overtuigd van het bezit van de Ark des Verbonds, maar ook dat hun Koningshuis afstamt van koning Salomo. Dit wordt vermeld in artikel 2 van hun grondwet “De Koninklijke waardigheid zal voor alle eeuwigheden afstammen van dezelfde geslachtslijn als die zonder onderbreking van de dynastie van “Koning Menelik de Eerste”, de zoon van de koningin van Saba (Sheba) en koning Salomo van Jeruzalem, afkomstig is.
Volgens de Ethiopïers staat de Ark dan ook al eeuwen gewoon in de Heilige Maria van Zion-kerk in Aksoem. Ondanks dat niemand hem mag zien, is zijn aanwezigheid voor veel gelovigen heel duidelijk voelbaar. De twintigduizend andere Ethiopische kerken hebben een replica van de Ark in hun “Heiligste der Heiligheden”.
Omdat de Ethiopische kerk niemand toelaat tot de Ark des Verbonds, wordt er door diverse groeperingen, zowel vanuit het religieuze kamp als het wetenschappelijke, weinig geloof gehecht aan deze beweringen. Een aantal joodse en christelijke groeperingen willen de tempel van Salomo weer herbouwen, de Ark zien terug te vinden en de oorspronkelijke offerdienst weer in ere herstellen. Dan er in de loop van de geschiedenis nog talloze personen geweest, die zo hun eigen plannen hadden met de Ark. Zo zou Adolf Hitler serieuze pogingen hebben ondernomen om de Ark terug te vinden. Mogelijk door zijn obsessie met mythen, maar waarschijnlijker vanwege de legendarische krachten die het voorwerp in zich draagt, dat ieder leger en volk onoverwinnelijk zou kunnen maken. Dan zijn er nog vele andere geruchten, zoals dat de Ark in een geheime kelder in Vaticaanstad zou staan, in een grot in Jordanië of in de Egyptische woestijn. Maar zolang hij niet word getoond, blijft de Ark van het Verbond een legendarisch mysterie, en zullen we het moeten doen met beschrijvingen in de bijbele en films als “Indiana Jones – Raiders of the Lost Ark” van Steven Spielberg.
