Ik krijg bijna iedere dag de vraag: waar gaat je onderzoek over? Omdat mijn onderwerp zich afspeelt in het onderwijsveld, gaat over ervaren docenten in het voortgezet onderwijs èn inspeelt op het tekort aan leraren loop ik er ook vrijwel iedere keer tegen aan dat werkelijk iedereen hier een mening over heeft.
Iedereen heeft tenslotte wel ooit in de schoolbanken gezeten of heeft kinderen die nu in diezelfde schoolbanken zitten. Allen met eigen ervaringen en daarbij gevormde meningen. Of men heeft een oom, tante, neefje, nichtje die les geeft. Natuurlijk, dan weet je als familielid natuurlijk óók alles over onderwijs. Logisch.
Een andere mogelijkheid is natuurlijk het lezen van de krant of het volgen van het nieuws, want ook de media en de politiek beschouwen zichzelf als onderwijsexperts. Vraag u zich daarbij vooral niet af wanneer zij voor het laatst een middelbare school vanbinnen hebben gezien.
Overigens vindt de gemiddelde onderwijskundig onderzoeker ook dat hij of zij een expert is. Met recht, zult u misschien denken. Echter het gemiddelde aantal uren dat diezelfde wetenschappelijk onderzoeker op een school heeft rondgelopen, les heeft gegeven, of maar gesproken heeft met een docent is vaak op één hand te tellen.
Het vinden van een weg tussen de 16 miljoen zogenaamde onderwijsexperts is dus een lastige opgave en soms wel eens bijster irritant. Vermoeiend ook om iedere keer exact dezelfde meningen te horen. Ik geef u er een paar: “Vroeger was alles beter en leerde we nog echt iets!” of “Die oudere docent is een verbitterde lastpost” of “Het is er niet beter op geworden met al (?) die onderwijsveranderingen” of “Tegenwoordig mag een docent geen les meer geven, maar mag hij alleen maar een beetje begeleiden.”
De lijst is eindeloos. En ik ben er mee gestopt er iedere keer op in te gaan. Het zou een fulltime baan op zichzelf zijn.
Nu heb ik niet de arrogantie te denken dat ik het dan wel allemaal beter weet temidden van die 16 miljoen experts, absoluut niet. Onderwijs is een zeer complex geheel. Ik denk wel dat, om iets gefundeerds te kunnen zeggen over het onderwijs er meer nodig is dan de magere raakvlakken waar meningen vaak op gebaseerd worden. Een combinatie van verdieping in literatuur, het zelf in gesprek gaan met docenten, en als het even kan een paar weken aan het werk op een middelbare school. En geef dán maar eens een mening.
Gelukkig is wetenschappelijk onderzoek dat zich afspeelt ín de school een opkomend fenomeen. Als de politiek zich daar nu eens wat meer in zou verdiepen, wordt het aantal experts van zestien miljoen misschien wel teruggedrongen naar een acceptabel aantal mensen die ècht iets weten van onderwijs en er ook wat nuttigs mee doen!
