Kauwgom kennen we allemaal, hoewel de een meer kauwt dan de ander. Het lijkt misschien een modern Amerikaans product, maar het bestaat al heel lang. Kauwgom, ook wel kauwgum genoemd, is snoep waarop je alleen maar moet kauwen, en niet inslikken. Kauwgom wordt gemaakt van gom, waaraan natuurlijke en kunstmatige stoffen worden toegevoegd voor de smaak.
De geschiedenis van kauwgom
Onlangs vond een Engelse onderzoekster, die in Finland de resten van mensen uit de Steentijd onderzocht, een geraamte van vijfduizend jaar oud met sporen van kauwgom op de kiezen. Deze man uit de prehistorie had natuurlijk geen pakje Stimorol op zak, maar zijn kauwgom bestond uit hars van een berkenboom. Volgens de onderzoekers bevat deze hars onder andere foliumzuur, en waarschijnlijk gebruikte hij dit om de ontstekingen in zijn mond tegen te gaan. Ook de antieke Grieken hadden een soort kauwgom, die eveneens werd gemaakt van hars van een boom.
Aan de andere kant van de Oceaan, in Noord- en Zuid Amerika, wordt ook al heel lang gekauwd.
Indianen kauwden al sinds jaar en dag op een soort van gom, dat zij met kruiden op smaak brachten. Deze gom werd gewonnen uit de Manilkara chicle-boom, een tropische boom die voorkomt in Zuid Amerika en in het zuiden van Noord Amerika. De naam “chicle” komt van het Nahuatl-woord, de taal van de Azteken en de Maya’s, en kun je vertalen als “kleverig spul”. In de Spaanse taal heet kauwgom nog steeds “chicle” . Het woord wordt in het zuiden van Spanje en Portugal zelfs gebruikt voor bepaalde mensen, waarmee men bedoelt dat iemand lastig en opdringerig is, een plakker. In Noord Amerika raakte men erg gecharmeerd van kauwgom en na verloop van tijd ontstonden er kauwgom-fabrieken, die in eerste instantie nog steeds de natuurlijke gom uit de Manilkara chicle-boom gebruikten. Het merk “Chiclets” is ook genoemd naar het oude woord chicle. Het aftappen van de gom is vergelijkbaar met het aftappen van rubber van de rubberboom. Men maakt sneeën in de stam waaruit de gom wordt opgevangen in kleine zakjes. Die wordt verzameld, waarna het goedje wordt gekookt om de juiste dikte te bereiken. Door het wijd verbreidde tappen is de Manilkara chicle schaars geworden en zijn andere bronnen, zoals de Manilkara bidentata-boom in opkomst. Toch zijn er tegenwoordig maar weinig fabrieken die nog natuurlijk gom gebruiken. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw begon men kauwgom te vervaardigen van synthetische rubber, een veel goedkoper productieproces voor een groeidende markt. Want inmiddels kauwde Europa er ook lustig op los. Het werd hier aan het eind van de Tweede Wereldoorlog geïntroduceerd door het Amerikaanse leger. Zij deelden pakjes kauwgom uit aan de van de oorlog verloste Europeanen, waarmee de populariteit van het kleverige spul door jong en oud was verzekerd.
Soorten kauwgom
Kauwgom heeft sinds de oudheid ook te maken met het schoonhouden van je tanden en kiezen. Vandaar dat suiker langzaamaan uit de kauwgom is verdwenen. Daarvoor in de plaats zijn zoetstoffen als xylitol en sorbitol gekomen. Ook wordt soms een stof toegevoegd, die de tanden witter maakt. Een speciale kauwgom is de roze Bubblegum, waarmee je grote bellen kunt geblazen. Je moet er wel wat voor oefenen, het gaat niet zomaar. En daarbij moet je vooral oppassen dat als de bel klapt, de stukjes kauwgom niet in je haar gaan zitten. Een nuttigere toepassing van kauwgom is nicotine-houdende kauwgom. Deze is bedoeld voor mensen die willen stoppen met roken. Tijdens het kauwen worden er enkele milligrammen nicotine afgegeven, die via de slijmvliezen in de mond in het bloed wordt opgenomen. De trek in een sigaret neemt daardoor af. Een kauwgombal is kauwgom in de vorm van een bol, die meestal wordt verkocht vanuit een kauwgomballen-automaat. Je hebt ze in verschillende formaten, maar meestal verliezen kauwgomballen heel snel hun smaak en blijft een taai stuk rubber over.
Hoe wordt kauwgom gemaakt?
Het basismateriaal, de synthetische gom gaat in een grote mengmachine, samen met kleur- en smaakstoffen. Tijdens het mengen wordt er ook nog vloeibare glucose bij gegoten, een soort suiker die behalve smaak geeft ook de gom zacht houdt. Tot slot gaat er nog een zoetstof, dextrose, bij. Dan laat men de machine twintig minuten lang alles goed door elkaar mengen, waarbij de massa ook warm wordt, zodat de ingrediënten goed samensmelten. Als het klaar ziet het eruit als een enorme klodder roze brooddeeg, die door een smalle tuit wordt geperst, zodat er dunne repen uit komen. Vervolgens worden de repen afgekoeld in een koelmachine en daarna wordt het in een machine gesneden en verpakt. De kauwgom gaat erin als lange sliert, wordt in stukjes gesneden en in dezelfde machine van een papiertje voorzien. Kauwgom-machines spugen bijna duizend stukjes kauwgom per minuut uit. Mensen doen dat wat langzamer, maar met zijn allen bij elkaar komt er toch behoorlijk wat kauwgom op straat terecht. Omdat het spul daarop stevig vastplakt en hard wordt, kan het alleen met de grootste moeite, en met speciale stoommachines, verwijderd worden. Drukke straten in Nederland en België zijn dan ook bezaaid met zwarte ronde vlekken. Het valt ons al bijna niet eens meer op, maar in Singapore is kauwgom verboden om de straten schoon te houden.
