De eikenprocessierups is nu in het hele land gesignaleerd. De rupsen zitten op de stam en takken van de eikenboom. s’Nachts gaan de rupsen in processie (groepsverband) op zoek naar voedsel. (eikenbladeren) Na de derde verveling krijgen de rupsen brandharen. Deze brandharen kunnen klachten veroorzaken zoals jeuk, huiduitslag en irritatie aan ogen, keel en luchtwegen. De meeste overlast is er vanaf half mei tot eind juni.
De eikenprocessierups
De rups is een larve van een nachtvlinder. De vlinder legt eitjes in de toppen van de eikenbomen en daar overwinteren ze. De rupsen komen eind april begin mei uit hun eitjes. Ze vervellen een paar keer en na de derde vervelling krijgen ze brandharen. Dit gebeurt tussen half mei tot eind juni. Eind juli zijn de rupsen volgroeid en verpoppen ze zich tot vlinders. De vrouwtjes leggen hierna hun eitjes voor het volgende jaar.
Voedsel
De rupsen eten eikenbladeren. Bij gebrek aan voedsel nemen ze ook wel blad van andere bomen. Ze gaan s’nachts in groepsverband op zoek naar voedsel. De rupsen zitten in nesten (wit) die bestaan uit vervellinghuidjes, brandharen en uitwerpselen.
Gezondheidsklachten
De brandhaartjes zijn een verdedigingsmechanisme voor de rups. Een volwassen rups heeft 700.000 haartjes die ongeveer 0,2 tot 0,3 mm lang zijn.
De brandhaartjes zijn een soort pijlvormige weerhaakjes die mierenzuur bevatten. Ze dringen gemakkelijk in de opperhuid, ogen en luchtwegen en veroorzaken daar gezondheidsklachten zoals irritatie aan de huid. De huid wordt rood er kunnen bultjes pukkels of met vocht gevulde blaasjes ontstaan. De huid kan pijn doen en kan gaan jeuken. Het kan wel enkele weken duren voordat dit weer verdwijnt. Als de brandharen in de ogen komen kan dat irritatie opleveren met roodheid, pijn en zwelling.
Wanneer de haartjes worden ingeademd kan dat leiden tot irritaties en ontstekingen van de slijmvliezen (neus, keel, luchtwegen) Er kan keelpijn, slikstoornissen en kortademigheid ontstaan. Verder komen er nog algemene klachten voor zoals duizeligheid, een ziek gevoel, braken en koorts. De klachten ontstaan tot enkele uren na het contact met de haartjes en de ernst van de klachten is per persoon verschillend.
Risicogroepen
Personen die vaker in aanraking komen met de brandhaartjes gaan hier over het algemeen heviger op reageren. Mensen met astmatische klachten reageren door hun gevoelige luchtwegen ook heviger op de haartjes. Spelende kinderen en mensen die vanwege hun beroep in aanraking komen met de rupsen kunnen hier ook eerder op reageren.
Overlast
In het eistadium is de overlast nog beperkt. Dit is van september tot half april. Ook bij de jonge rupsen is de overlast nog beperkt. Dit is van half april tot half mei. De meeste overlast ontstaat als de rupsen voor de derde keer gaan vervellen en de brandharen krijgen. Dit is van half mei tot eind juni.
In het popstadium en in het stadium van de vlinder veroorzaken brandharen in de lege nesten nog overlast. Dit is van half juni tot half september.
Er is dus het hele jaar wel wat overlast en dit komt doordat de haren nog ongeveer 5 tot 8 jaar overlast kunnen veroorzaken. De brandharen worden verspreid door de wind en door langskomend verkeer.
Bestrijding
De rups heeft ook natuurlijke vijanden dit zijn de sluipwesp en de sluipvlieg. De rupsen kunnen worden bestreden met bespuiting van biologische middelen en het wegbranden of opzuigen van de nesten. In gemeenten waar de rupsen voorkomen worden ze vaak al bestreden op plaatsen waar veel mensen komen. Soms worden bossen of natuurgebieden tijdelijk afgesloten.
Probeer zoveel mogelijk de plaatsen te vermijden waar processierupsen voorkomen. Vermijd ook het contact met de rupsen en de nesten. Zorg voor een goede bedekking van het lichaam en ga in het bos niet op de grond zitten.
Krab of wrijf nooit na aanraking met de haren maar was de huid en ogen goed met water en was de kleding op 60 graden. Een crème met kamfer of menthol kan de klachten verzachten. Bij ernstige klachten doet u er verstandig aan om een huisarts in te schakelen.
Groentetuin
Een groentetuin in de buurt of onder besmette bomen kan vooral bij het oogsten klachten opleveren. Oogst voorzichtig en was de groente goed voor het consumeren.
Dieren
Ook voor dieren vormen de brandharen een risico. Laat honden niet aan de nesten snuffelen en pas op met het laten grazen van dieren onder aangetaste bomen. Waarschijnlijk zijn paarden gevoeliger voor de rupsen dan andere dieren.
