Pas vandaag goed op met alles wat je hoort en leest! Elkaar op een leuke manier voor de gek houden kan natuurlijk het hele jaar door, maar de dag bij uitstek voor een goede grap is wel 1 april. Behalve tussen vrienden en familie, heeft bijna elk land ook een traditie voor 1 aprilgrappen via de krant en TV, waar allereerst de journalisten intrappen. Na hun serieuze verslaglegging komt zo’n grap in de krant of op TV en kunnen er vervolgens hele volksstammen tegelijk intuinen. Er wordt bijvoorbeeld melding gemaakt van landingen door buitenaardsen in de tuin van het koninklijke paleis of op het dak van een regeringsgebouw, de geboorte van een zebraveulen met schaakbordpatroon of de dochter van de president die er met de oppositieleider vandoor gaat. Een klassieker werd de Nederlandse “reclame-koe” uit 2003. DNA-onderzoekers uit Wageningen hadden het gen, dat het vlekkenpatroon van koeien bepaalt, geïsoleerd en manipuleerbaar gemaakt. Een reclamebureau bood een unieke dienst aan: de reclamekoe, waarbij de koeien voorzien werden van zwart-witte of rood-witte logo’s en reclameteksten. De pers kwam massaal af op de presentatie en verzon de slogan “Melkkoe wordt merkkoe”. De komst van internet zorgde voor weer een nieuw kanaal om de grappen en grollen massaal te verspreiden. Als Google op of rond 1 april een nieuw product lanceert, kun je maar beter op je hoede zijn. Journalisten die naarstig op zoek zijn naar hot news kijken vaak niet in hun agenda en nemen de introductie van deze “producten” voor waar aan. Hier een paar voorbeelden. In 2000 werd de nieuwe zoektechnologie “MentalPlex” aangekondigd die na wat eenvoudige stappen de gedachten van de gebruiker kan lezen. Na het activeren van “MentalPlex” kreeg men behalve een pagina met een foutmelding zoekresultaten voor “April Fool”. In 2004 had Google openstaande vacatures voor Luna/X, een nieuwe operating systeem voor een onderzoekscentrum op de maan. De sollicitanten kregen een bedankmail en de melding dat ze in portfolio zouden worden gehouden tot 1 april 2104. Tegelijk met Google Lunar werd ook Gmail gelanceerd, waarvan veel mensen aannamen dat de gratis mailbox van wel 1 gigabyte ook wel een 1 april grap zou zijn. De grootste grap was natuurlijk dat Gmail wel echt was.
De geschiedenis van de 1 aprilgrap
Volgens sommigen is de grappenmakerij op 1 april ontstaan in 1582, toen de Fransen overgingen op de Gregoriaanse kalender. Het vieren van het nieuwe jaar verplaatste men daarmee van de week voor 1 april naar 1 januari. Mensen die de nieuwe kalender niet accepteerden of vergaten, kregen daardoor uitnodigingen voor niet te houden feesten. Waarschijnlijk is deze ontstaansgeschiedenis van Poisson d’Avril, letterlijk aprilvis, zelf een 1 aprilgrap, want het verschijnsel werd al eerder, in 1508 vermeld in een Franse bron. De geschiedenis gaat minimaal terug tot het begin van de zestiende eeuw, maar de verspreiding over verschillende landen doet een veel langere geschiedenis vermoeden. In Groot Brittanië heet het “April Fool’s Day” en is ook via de emigratie naar de Nieuwe Wereld in de Noord Amerika terecht gekomen. De Russen spreken over de dag van de dommerik en in Vlaanderen heeft men het wel over “verzenderkesdag” waarop je probeert mensen om volslagen idiote boodschappen probeert te zenden. Ook wordt op 1 april gek gedaan in Duitsland en volgens sommigen ook in Noord Afrika, hoewel Islamitische landen een andere kalender hanteren.
In veel landen worden belangrijke nationale gebeurtenissen aangevoerd als het begin van de 1 april-traditie, maar omdat het gebruik veel ouder is en breder verspreid is, zijn dat hoogstwaarschijnlijk zelf 1 aprilgrappen geweest die eeuwenlang zijn blijven hangen. Zo zijn veel Nederlanders ervan overtuigd dat de 1 aprilgrap is uitgevonden op 1 april 1572, toen de Watergeuzen Den Briel heroverden op de Spanjaarden. Het gezegde luidt immers “op 1 april verloor Alva zijn bril”. De Spanjaarden en andere spaanstalige landen hebben een vergelijkbare grappendag-traditie, echter op een heel andere datum. El Día de Los Santos Inocentes, de dag van de onschuldige heiligen, verwijst naar een Bijbels verhaal over door koning Herodes vermoorde jongetjes en wordt gevierd op 28 december. De grappen zijn er echter niet minder om.
De meest geslaagde 1 aprilgrap is er een, waarbij er massaal mensen intrappen en vooral naar aanleiding van het “nieuwsfeit” ergens op af komen. Zoals met zijn allen naar de dierentuin om een geblokt zebraveulen te zien of om te protesteren tegen het vegetarische dieet voor leeuwen. Het is de hedendaagse variant van door je opa naar de winkel gestuurd te worden voor een onmogelijke aankoop als een rond vierkantje, muggenteentjes of een onsje gedroogde sneeuw. Massaal of op meer persoonlijk niveau, de lezers van Artikeltjes.com zijn tenminste goed voorbereid en trappen nergens in.
